Stress is een constante metgezel in ons leven en elk jaar neemt het niveau ervan toe.Dit is een onvermijdelijk proces, omdat de “nerveuze” belasting ook voortdurend toeneemt.En het gevolg is meer angst, depressie en ziekten van inwendige organen die ogenschijnlijk niets met stress te maken hebben - bijvoorbeeld de darmen.Artsen zeggen graag dat de meeste ziekten - “van de zenuwen” komen, en heel vaak is dat waar.Lees meer over de invloed van nerveuze spanning op het lichaam, de symptomen ervan en manieren om stress te bestrijden - lees ons artikel.
Stress is geen ziekte of mentale stoornis, maar een verdedigingsreactie van het lichaam. Wanneer het lichaam bijvoorbeeld geconfronteerd wordt met gevaar, heeft het veel energie en kracht nodig om te ontsnappen of zich te verdedigen, en concentratie om de juiste actie te kiezen. Het sympathische zenuwstelsel is hiervoor verantwoordelijk en wordt geholpen door speciale hormonen - adrenaline en cortisol. Maar die verschijnen niet zomaar in het lichaam: het is stress die de synthese van de nodige stoffen op gang brengt, die zich ontwikkelt als reactie op een externe of interne “bedreiging”.
Stress is een complex van fysiologische en psychoemotionele reacties van het menselijk lichaam wanneer het bepaalde stimuli (stressoren) tegenkomt. Het activeert het sympathische zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor de “hit or run”-toestand en helpt om te gaan met het daaruit voortvloeiende gevaar.
Stress kan acuut (kortdurend) en chronisch (langdurig) zijn. Acute stress is minder schadelijk voor het lichaam - het treedt op als reactie op een specifieke gebeurtenis en verhoogt de concentratie/gereedheid voor actie. Het geval van chronische stress is anders. Dergelijke stress is meestal het gevolg van langdurige ziekte of levensproblemen en is niet goed voor de gezondheid.
Hoe stress over het algemeen het lichaam beïnvloedt:
- Activeert de hypothalamus, hypofyse en bijnieren, waardoor ze “gedwongen” worden bepaalde hormonen te produceren;
- verhoogt de hartslag, verhoogt de bloeddruk;
- onderdrukt de activiteit van het immuunsysteem, kan het herstel vertragen;
- verandert de hormonale balans;
- tast de geestelijke gezondheid aan.
Belangrijk! Chronische stress put het afweersysteem van het lichaam uit en veroorzaakt de ontwikkeling van psychosomatische ziekten. Deze kunnen jarenlang behandeld worden met behulp van de modernste medicijnen, maar totdat de hoofdoorzaak (constante interne spanning) is weggenomen, zal de ziekte niet verdwijnen.
De belangrijkste symptomen van stress en overspannenheid
Nerveuze overbelasting beïnvloedt de gezondheid van alle organen - wat betekent dat de symptomen van stress zowel lichamelijk als geestelijk kunnen zijn.
Fysieke verschijnselen:
- Hoofdpijn of andere pijnen - bijvoorbeeld in het hartgebied;
- spierspanning/kramp;
- kortademig gevoel, ademnood, verstikking;
- hartkloppingen;
- verhoogde bloeddruk;
- moeite met inslapen, slapeloosheid;
- overmatig zweten;
- misselijkheid;
- stoelgangstoornissen - diarree;
- seksuele problemen - erectiestoornissen bij mannen, moeite met het bereiken van een orgasme of anorgasmie bij vrouwen, verminderd libido (geslachtsdrift);
- gevoel van constante zwakte en vermoeidheid.
Psycho-emotionele manifestaties van stress:
- nervositeit;
- constante angst;
- toegenomen angst;
- prikkelbaarheid, agressiviteit;
- depressie;
- vergeetachtigheid;
- onvermogen om zich te concentreren;
- depressie;
- frequente stemmingswisselingen;
- eetstoornissen (bijv. overeten of, omgekeerd, gebrek aan eetlust - anorexia in de algemene medische betekenis);
- impulscontrolestoornissen.
Hoe langer de stress duurt, hoe zwaarder het is voor het lichaam. Iemand kan maagzweren of een prikkelbare darm ontwikkelen, psoriasis, eczeem, kaalheid, migraine, hoge bloeddruk, angina en zelfs een hartaanval of beroerte. Maar geef niet alles alleen chronische stress de schuld - een acute zenuwschok is ook heel gevaarlijk voor het lichaam. Soms leidt het tot de dood.
De ziekte van Makotsubo, of het “gebroken hart ” syndroom, is een acuut cardiovasculair falen dat optreedt als reactie op ernstige psycho-emotionele stress (meestal het nieuws van het overlijden van een dierbare). Het verloopt zoals een hartaanval en is even levensbedreigend, hoewel het hart van de patiënt perfect gezond kan zijn.
Ook in de geneeskunde bestaat de diagnose “acute stressstoornis”. Deze ontwikkelt zich na een zeer sterke psycho-emotionele of fysieke impact en kan zich uiten in een verscheidenheid aan symptomen:
- een gevoel van onwerkelijkheid van wat er gebeurt, verlies van verbinding met de werkelijkheid, depersonalisatie;
- fobieën of nachtmerries, indringende herinneringen;
- vermijden van alles wat je aan de gebeurtenis zou kunnen herinneren;
- overprikkelbaarheid, slapeloosheid, prikkelbaarheid, voortdurende angst;
- gevoelens van schuld, schaamte, machteloosheid, wanhoop, wat uiteindelijk kan leiden tot sociaal isolement.
Als de symptomen van een acute stressstoornis langer dan 4 weken aanhouden, stellen artsen een andere diagnose - posttraumatische stressstoornis (PTSS). Hiermee omgaan is veel moeilijker.
Maar gelukkig vormen kortdurende spanningen in de meeste gevallen geen bijzondere bedreiging voor de gezondheid, omdat ze elke dag voorkomen - en vaak zelfs als reactie op aangename gebeurtenissen. Bijvoorbeeld verliefd worden, een huwelijksaanzoek, een langverwacht cadeau - dit is ook een stress voor het lichaam met het vrijkomen van adrenaline en cortisol, maar weinig mensen zouden zo'n “zenuwschok” bewust weigeren. En chronische stress is een echt “struikelblok” voor een arts, ongeacht zijn specialisatie.
Hoe de interne spanning verlichten en de zenuwen kalmeren?
Op internet wordt vaak geadviseerd om meteen naar een psychotherapeut te gaan - hij zal je precies vertellen hoe je nerveuze spanning kunt bestrijden. Maar niet iedereen heeft de tijd en de financiën voor zo'n “stressverlichter”. En sommige mensen associëren psychotherapeuten nog steeds met psychiaters, die ze proberen te vermijden. In dit geval kun je eenvoudige en veilige (“thuis”) methoden proberen om stress te bestrijden - ze kalmeren, helpen het zenuwstelsel herstellen en brengen het mentale evenwicht terug. Waar moet je beginnen met deze moeilijke strijd?
Allereerst is het noodzakelijk om te accepteren dat stress een natuurlijke reactie van het organisme is. Zolang een persoon leeft - zal hij reageren op elke gebeurtenis die zich voordoet. Maar hoe dit uitpakt voor de gezondheid, hangt af van veel factoren en van de persoon zelf.
Het is de moeite waard om in het reine te komen met het feit dat het bijna onmogelijk is om je te “verstoppen” voor stress. Zelfs Indiase yogi's en Tibetaanse monniken hebben te maken met deze reactie van het organisme. Maar in tegenstelling tot de meeste mensen weten zij hoe ze ermee om moeten gaan en daarom leven ze waarschijnlijk nog lang en gelukkig.
Stressmanagement is de beste manier om je lichaam te beschermen tegen vernietiging. En elk middel is hier goed - van voeding en kalmerende kruiden tot complexe meditatieve ontspanningstechnieken en serieuze medicijnen, afhankelijk van de ernst van de stress.
"Anti-stressvoeding
Het zenuwstelsel heeft alle vitamines nodig om goed te functioneren, maar vooral de B-, D- en E- vitamines. Omega-3 vetzuren en nuttige mineralen - magnesium en zink - helpen ook om stress te weerstaan. Ze zitten in dergelijke producten:
- B-complex - vlees en vis, zeevruchten, zuivelproducten, eieren, zilvervliesrijst, havermout, quinoa, linzen, peulvruchten, noten en zaden, bananen, avocado's, citrusvruchten, spinazie, asperges, groenen, broccoli, frambozen en bosbessen, volkorenbrood, zuurkool;
- vitamine D - makreel, sardines, tonijn, zalm, oesters, eieren, runderlever, verrijkte melk en sappen, ontbijtgranen, sommige paddenstoelen. Vergeet niet dat we veel vitamine D binnenkrijgen door alleen maar te zonnebaden;
- vitamine E - avocado's, kiwi's, mango's, graanproducten, oliën, zaden en noten,
- omega-3 vetzuren - vette vis, zeevruchten, olijf-, lijnzaad- en andere oliën, lijnzaad en chiazaad, walnoten;
- magnesium - noten (vooral amandelen en pistachenoten), groene bladgroenten, linzen, zwarte bonen, bruine rijst, makreel;
- zink - kalkoen en rundvlees, oesters, krabben en mosselen, cashewnoten, walnoten, pompoen- en zonnebloempitten, sommige kazen (Cheddar), linzen, bonen en kikkererwten.
Er is nog een smakelijk en nuttig product - een echte “stressbestrijder”. Artsen raden het aan bij mentale en fysieke overbelasting, depressie, onvermogen om zich normaal te concentreren, slecht humeur. Dit is natuurlijk chocolade - in redelijke hoeveelheden is het niet schadelijk voor de gezondheid en heeft het geen invloed op het lichaamsgewicht. De maximale “anti-stress eigenschappen” komen tot uiting in zwarte 70% chocolade - het stimuleert de productie van speciale plezierhormonen (endorfine).
Als een evenwichtige voeding niet volstaat om nerveuze spanningen te bestrijden, kan de arts “anti-stress vitamines” aanraden - bijvoorbeeld Magnevie Stress Resist. Hun samenstelling omvat
- vitamine B6 (pyridoxine);
- vitamine B9 (foliumzuur);
- Rhodiola rosea (adaptogeen) in de vorm van een extract;
- marien magnesium.
Magnevie Stress Resist verhoogt de stressbestendigheid van het lichaam, helpt het lichaam sneller te herstellen van overbelasting en zich gemakkelijker aan te passen aan veranderende omstandigheden, waaronder de effecten van stress.
Je kunt ook monosupplementen nemen, die vitamine B, D, E, mineralen magnesium en zink, omega-3 vetzuren en andere heilzame stoffen bevatten.
Hoe stress verlichten met kruiden
Geneeskrachtige kruiden worden gebruikt in de vorm van infusies, afkooksels of thee. Kalmerende en ontspannende effecten hebben de volgende eigenschappen
- valeriaan
- kamille;
- pepermunt
- melisse
- lavendel;
- passiflora;
- sint-janskruid (dit wordt beschouwd als een echt “antidepressivum op kruidenbasis”).
De rol van lichaamsbeweging bij het overwinnen van stress
Onder de verschillende tips om stress te verlichten, vind je niet alleen aanbevelingen om goed uit te rusten, maar ook om meer te bewegen. En inderdaad, lichaamsbeweging verhoogt het “energieniveau” van het lichaam, bevordert de productie van endorfine en leidt af van slechte gedachten en herinneringen.
Bovendien is “actief” niet noodzakelijkerwijs alleen. Wandelen, raften op de rivier, bergbeklimmen helpen bijvoorbeeld om vrienden te maken met andere mensen en nieuwe interesses en hobby's te krijgen.
Normale slaap en voldoende rust
Chronische stress verslechtert de slaap en slaapgebrek verhoogt de nerveuze spanning. Dit is een vicieuze cirkel waar je maar moeilijk uit kunt komen. Om slapeloosheid tegen te gaan, raden artsen fysieke activiteit, verandering van omgeving, nieuwe ervaringen aan, en als niets helpt - kalmerende en kalmeringsmiddelen (bijvoorbeeld afkooksel van valeriaankruid) of slaappillen.
Gebrek aan normale rust “voedt” stress ook perfect. Daarom hebben workaholics een veel grotere kans om aan hartaandoeningen te lijden en te sterven aan hartaanvallen en beroertes.
Om de schadelijke effecten op het lichaam te verminderen, moet je denken aan “anti-stress time management” - adequaat tijdmanagement, waarmee je een balans kunt creëren tussen werk, rust en privé.
Hoe kun je stress overwinnen met behulp van ontspanningstechnieken?
Diep ademhalen, meditatie, yoga, progressieve spierontspanning, visualisatie (mentale beelden), aromatherapie, autotraining - dit zijn technieken waarmee het lichaam kan ontspannen en zichzelf kan afleiden van moeilijke ervaringen, herstellen van fysieke of mentale vermoeidheid. Je kunt ze thuis oefenen.
Ook effectieve en toegankelijke ontspanningsmethoden zijn wandelingen in de frisse lucht (vooral aan zee), muziektherapie, hobby's, creativiteit.
Wanneer moet ik naar de dokter?
Een arts moet worden geraadpleegd als nerveuze spanning de kwaliteit van leven en gezondheid beïnvloedt. Als iemand zich realiseert dat hij of zij al lange tijd onder chronische stress staat en er zelf niet mee om kan gaan, als stress de prestaties en communicatie met dierbaren beïnvloedt, als ziekten plotseling “uit het niets” de een na de ander opduiken - dan betekent dit dat specialistische hulp nodig is. En hoe eerder, hoe beter.
Het maakt eigenlijk niet uit tot wie je je in de eerste plaats moet wenden - therapeut, neuroloog, psychotherapeut of psychiater. Indien nodig zal elke arts doorverwijzen naar de juiste specialist, die zal helpen om de beste behandelingsmethode te kiezen.
Als iemand chronisch gestrest is door angst en constante zorgen, zijn anti-angstmedicijnen (bijv. hydroxyzine) geschikt. In tegenstelling tot antidepressiva hoeft dit middel zich niet op te hopen in het lichaam: het werkt na 30-40 minuten en is niet verslavend bij langdurige behandeling.
Let op: hydroxyzine kan worden gebruikt als “noodhulp” of “preventief” als er in bepaalde situaties interne spanning optreedt (bijv. voor een toespraak, deelname aan een conferentie, communicatie met vreemden, enz.)
Als zich op de achtergrond van langdurige stress een echte depressie ontwikkelt, kun je niet zonder antidepressiva. Ze hebben bepaalde nadelen, maar als het juiste medicijn is gekozen, begint het leven echt met nieuwe kleuren te spelen en worden alle gebeurtenissen heel anders waargenomen. Dit helpt het destructieve effect van nerveuze overbelasting op het lichaam te stoppen.
Bij chronische stress, vooral in verband met psychologisch traumatische gebeurtenissen in het verleden, is psychotherapie echter effectiever. Dit betekent niet dat medicatie moet worden afgeschaft - psychotherapie en medicatie kunnen heel goed tegelijkertijd worden gebruikt, als de patiënt daar behoefte aan heeft.
Psychotherapie voor chronische stress
Zoals hierboven vermeld, wordt psychotherapie veel gebruikt om te herstellen van stress (een sterke psychotraumatische situatie). Artsen raden het vaak aan voor posttraumatische stressstoornis en voor de behandeling van psychosomatische aandoeningen.
De meest gebruikte psychotherapeutische technieken zijn:
- Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een van de meest effectieve niet-medicamenteuze behandelingen voor chronische stress. CGT helpt bij het identificeren van negatieve gedachten en overtuigingen, en leert hoe deze op tijd te herkennen en te vervangen door positieve;
- Psychoanalyse - een diepgaand onderzoek naar ervaringen uit het verleden om verborgen oorzaken van stress, onbewuste conflicten en onopgeloste problemen te identificeren. Bewustwording van innerlijke ervaringen vermindert angst beter dan welke medicatie dan ook;
- Gestalttherapie - bewustwording en perceptie van echte emoties en lichamelijke sensaties om iemands behoeften beter te begrijpen en effectief om te gaan met emotionele spanning;
- Mindfulmediteren of mindfulness - een combinatie van psychotherapie en meditatie stelt je in staat om je te concentreren op het huidige moment in plaats van stil te staan bij negatieve gedachten over het verleden of de toekomst.
Maar het is belangrijk om te begrijpen dat chronische, langdurige stress het lichaam “van alle kanten” vernietigt, dus je moet je gezondheid op een complexe manier herstellen - met goede voeding, levendige indrukken, lichaamsbeweging, gezonde slaap en voldoende rust, yoga, meditatie, psychotherapie - en medicatie, als het echt nodig is.
Wees gezond en laat stress je lichaam niet schaden!